Medya Özgürlüğü Acil Müdahale (MFRR) paydaşları, 1 Eylül itibariyle Tele1’e uygulanan beş günlük yayın yasağını ve RTÜK’ün eleştirel medya kuruluşlarına yönelik sansür yaptırımlarını kınıyor. Yetkililerden eleştirel ve muhalif görüşleri hedef almayı bırakmalarını ve demokratik standartlara uygun olarak medya çoğulculuğunu korumalarını talep ediyoruz.
24 Temmuz 2025 tarihinde RTÜK (Radyo Televizyon Üst Kurulu), eleştirel yayıncılara ağır cezalar verdi; Tele1’e yönelik beş günlük ekran karartma cezası da bunlar arasındaydı. Ceza, kanalın genel yayın yönetmeni Merdan Yanardağ’ın 2016’daki darbe girişimini “İslamcı darbe girişimi” olarak nitelendirmesi ve AKP iktidarını “temel sorumlu” göstermesine dayandırıldı. RTÜK, Yanardağ’ın yorumlarının “toplumu kin ve düşmanlığa tahrik ettiğini” iddia etti.
Ağustosta Ankara 23. İdare Mahkemesi, yürütmeyi durdurma kararı vererek RTÜK’ün yayın yasağını askıya aldı. Ancak bu karar 27 Ağustos’ta iptal edildi ve beş günlük ekran karartma cezası 31 Ağustos’u 1 Eylül’e bağlayan gece başladı.
Bu, 2025 yılı içerisinde Türkiye’deki eleştirel bir yayıncıyı susturmaya yönelik verilen ilk ceza değil. Temmuz ayında RTÜK, SZC TV’de hükümet hakkında olumsuz yorumlar yapıldığı gerekçesiyle kanala 10 günlük yayın yasağı getirmiş, Halk TV de 10 günlük yayın karartmasıyla cezalandırılmıştı. Ancak bu karar mahkeme tarafından durdurulmuş, kanalın yayınını sürdürmesine izin verilmişti.
RTÜK sadece 2025’in ilk yarısında en az 46 yaptırım uyguladı. Bu cezaların 42’si eleştirel kuruluşları hedef alırken, toplam cezalar neredeyse 100 milyon Türk lirasına (~2 milyon Euro) ulaştı.
Daha da endişe verici olanıysa, Tele1, Halk TV ve SZC TV’nin önümüzdeki bir yıl içinde aynı ilkeyi tekrar ihlal etmeleri durumunda lisanslarının kalıcı iptali riskiyle karşı karşıya olmaları.
MFRR paydaşları, RTÜK’ün Tele1’i ve diğer eleştirel medya kuruluşlarını susturmaya yönelik kararlarını, Türkiye’de ifade özgürlüğüne ve medya çoğulculuğuna doğrudan bir saldırı olarak görüyor. RTÜK’e Tele1’e yönelik yayın yasağını kaldırması ve demokratik bir toplumda bağımsız gazeteciliğin rolüne saygı göstermesi çağrısında bulunuyoruz.
İmzacılar:
Uluslararası Basın Enstitüsü (IPI)
ARTICLE 19 Avrupa
Avrupa Basın ve Medya Özgürlüğü Merkezi (ECPMF)
Avrupa Gazeteciler Federasyonu (EFJ)
Osservatorio Balcani Caucaso Transeuropa (OBCT)
Bu açıklama, Avrupa Komisyonu tarafından finanse edilen ve AB Üye Devletleri ile aday ülkelerdeki basın ve medya özgürlüğü ihlâllerini belgeleyen Avrupa çapında bir mekanizma olan Medya Özgürlüğü Acil Müdahale (MFRR) kapsamında Uluslararası Basın Enstitüsü (IPI) tarafından hazırlanmıştır.
